foto-center
foto-center
Constructie

Traditionele Constructie

De open constructie is het rieten dak zoals het al eeuwen gemaakt wordt. Het riet wordt op rietlatten gebonden. Er moet vanwege de techniek van het binden altijd een spouw bestaan tussen het riet en de onderconstructie. 

Het rietpakket doet hier in de praktijk maar gedeeltelijk mee als isolerend pakket. Dit type dak is moeilijk tochtdicht te krijgen. Er is geen "harde" scheiding tussen binnen en buiten. Indien een isolatie waarde van Rc =2,5 verlangd wordt kan het traditionele dak voorzien worden van aanvullende isolatie in de vorm van een onderliggendisolatie-paneel met verhoogde tengel of er kan naderhand van binnenuit worden geïsoleerd.Indien van binnen uit wordt geïsoleerd moet er altijd een dampremmende laag aan de binnenkant worden voorzien omdat anders grote gevaren bestaan voor inwendige condensatie.
 
De onderconstructie 
De rieten dakbedekking moet aangebracht worden op een stevige onderconstructie bestaande uit een sporen (of gordingen) kap. Op de sporen worden de rietlatten bevestigd. Allereerst komt bij de traditioneel open constructie op de rietlatten een laag spreiriet van 2 a 3 cm. of rietmatten. Hierop komt tenslotte de laag dekriet.
 
Kwaliteitvan het riet 
Alleen zoetwaterriet van eerste kwaliteit mag verwerkt worden. Riet van eerste kwaliteit moet bestaan uit volwassen rechte, buigzame, harde stengels zonder blad. Het mag niet verbroeid, beschimmeld of verrot zijn en niet vermengd met stoppels, onkruid, ruigt ofdergelijke. Het gebruikte riet, de dikte van het rietpakket en het uitgevoerde werk behoren op elkaar afgestemd te zijn. 
 
Knelling 
Overal daar waar riet over de rand van de onderconstructie steekt moet gezorgd worden voor"knelling". (het riet komt zo onder voorspanning te staan) De knelling moet 40mm tot 60 mm bedragen. (afhankelijk van de te verwachten windbelasting ter plaatse) De knelling moet aan de bovenzijde arm worden uitgevoerd zodat geen hinderlijke spleet overblijft. Het riet moet ongeveer 15 cm over de knelplank uitsteken, gemeten aan de binnenkant. 
 
De gaarde 
De gaarde moet uit gegalvaniseerde staaldraad nr.6 (5.5mm) 
 
De rietlatten 
De eerste rietlat moet worden aangebracht op 180 mm van de knijpplank. 
De tweede rietlat op 120 mm van de eerste, elke volgende rietlat op 290 tot 300 mm. De bovenste rietlat zit op 150 mm van de bovenzijde. De op èèn na bovenste 200 mm hieronder. 
Het binden 
Het riet moet strak gebonden worden op de eerder genoemde rietlat afstanden. Op hoekkepers moeten rijgers en/of striksteken in het riet worden aangebracht. Het dun draad moetbestaan uit 1.1 mm. RVS draad en elke 18 cm worden aangebracht.
 
Het binden
Het riet moet strak gebonden worden op de eerder genoemde rietlat afstanden. Op hoekkepers moeten rijgers en/of striksteken in het riet worden aangebracht. Het dun draad moetbestaan uit 1.1 mm. RVS draad en elke 18 cm worden aangebracht.
      
Dakdikte 
Als de afstand van de nok van het dak tot de knijpplank ten hoogste 7 meter bedraagt, de dakhelling gelijk aan of groter dan 40 graden is, en riet gebruikt wordt, dat korter is dan 1,50 m, dan moet de dikte van de rietlaag aan de voet van het dak tenminste 28 cm bedragen en aan de top tenminste 25 cm. De slijtlaag moet gemiddeld minimaal 9 cm per dakvlak bedragen. Indien de afstand nok-knijpplank meer dan 7 meter bedraagt of de dakhelling geringer is dan 40 graden of riet gebruikt wordt dat langer dan 1,50 m, dan worden de bovenstaande maten 32 en 29 cm. Met een minimale slijtlaag van 10 cm.
     
Aanzicht 
Een rieten dak gelegd op een vlakke ondergrond, behoort vlak opgeleverd te worden. Riet is een natuurprodukt, wat van jaar tot jaar en van groeiplaats tot groeiplaats grote verschillen kan laten zien in kleur, lengte en dikte. Dit is op een nieuw dak vaak goed te zien.(een zogenaamd dambord-patroon) Dit zegt niets over de kwaliteit van van het gebruikte riet en trekt in het eerste jaar geheel weg. 
 

Nokafwerking 
Het riet moet aan de nok zo hoog worden opgewerkt dat tussen dreef en nokafwerking niet meer dan 6 cm overblijft en dus niet meer dan 2 cm stoppel zichtbaar is.
 
Hellingshoek 
De absolute minimale hellingshoek waarop riet gelegd kan worden is voor korte dakvlakken 35 graden (dakvlakken tot 2 meter, dakkapellen met een vlakke bovenzijde, etc.), en voor langere vlakken 40 graden. Ook voor ronde dakkapellen is de absolute minimum graad 30 graden. Wanneer riet gelegd wordt op een dakhelling met een hellingshoek die kleiner is dan 45 graden, moet men met een kortere levensduur rekening houden. 
 

Open of gesloten?

De voor- en nadelen op een rij
 
De (traditionele) open constructie.
Voordelen: zeer beproefde methode(meer dan 6000 jaar ervaring).Zeer lichte constructie. optimale ventilatie (bv. boven een stal goede vochtafvoer) optisch: het riet is van binnenuit zichtbaar.(sommige mensen vinden dit mooi)  
Nadelen: zeer groot energieverlies boven verwarmde ruimtes. (een degelijke woonconstructie is behoorlijk tochtig) voldoet niet aan huidige bouweisen. Rc=0 moeilijk verantwoord (aanvullend) te isoleren. vrijwel niet stofvrij te krijgen relatief brandgevaarlijk. (hogere opstal/inboedelverzekeringspremie) conclusie Gebruiken boven verwarmde ruimtes. (bv. stallen, tuinhuisjes, schuren, garages, hooibergen etc.)
 
De gesloten constructie.
Voordelen: uitstekende isolatie-waarde(Rc=2,5 en hoger).Voldoet aan nieuwste bouw-regelgeving. (mede afhankelijk van de gekozen onderconstructie) hoge brandveiligheid.(verzekeren voor de prijs van een pannendak) binnenzijde keurig afgewerkt (geen stof) schroef-panelen staan een grote overspanning toe. (2,5 meter) (dit levert een "schone" binnenzijde op, weinig gordingen)  
Nadelen: de methode is redelijk nieuw.(op underlayment 25 jaar,op isolatiepaneel 5 jaar) (het is mogelijk dat later zal blijken dat de ene onderconstructie een duurzamer dak oplevert dan de andere onderconstructie) het lijkt duurder in uitvoering(vooral bij vernieuwing van een dak) (hier is de plaat extra,zonder dat dit terug kan worden verdiend op de onder- constructie of door tijdswinst bij het aanbrengen, de investering wordt echter terugverdiend op een lagere energierekening en lagere verzekeringspremies, opstal en inboedel) conclusie Gebruiken boven nieuwe, verwarmde ruimtes.
     
De meest gebruikte constructies zijn op dit moment: Voor bestaande gebouwen: Bij vernieuwing: 55% traditioneel, 45% schroefdak op een underlayment paneel van 18 mm dik. (panelen voorzien van veer en groef). Nieuwe gebouwen: 50% schroefdak op 18 mm plaat. 25% schroefdak op een isolatieschroefpaneel 25% traditioneel gebonden op een isolatiepaneel met verhoogde tengel en rietlatten Wanneer een Rc-waarde dak van 3,0 of hoger nodig is (i.v.m. EPN-berekening)is een isolatiepaneel altijd een vereiste. Onder een gebonden dak (Rc dak=Rc isolatiepaneel) of onder een schroefdak (Rc dak=Rc isolatiepaneel + Rc 2,5 voor het riet). 
 

Het Schroefdak

Bij de gesloten constructie, ofwel het schroefdak, wordt het riet  op een dichte ondergrond geschroefd. Het plaatmateriaal kan bestaan uit; multiplex, OSB-plaat,spaanplaat V313 verlijmd, underlayment etc.(minimaal 18 mm dikte i.v.m. de schroeflengte) De spouw tussen riet en onderconstructie ontbreekt. het gehele rietpakket helpt mee met het vormen van een isolerend pakket. De onderconstructie is tochtdicht. Er is dus een harde scheiding tussen binnen en buiten. Dit resulteert in een comfortabel en brandveilig rietendak. Een dergelijk dak heeft een Rc waarde van 2,68 en voldoet daarmee aan de norm(Rc=2,5) van het bouwbesluit. Wordt een hogere isolatiewaarde verlangd, kan het plaatmateriaal vervangen worden door een isolatie-schroefpaneel (dit heeft de voorkeur) of er kan van binnenuit aanvullend worden geïsoleerd. Indien van binnenuit wordt geïsoleerd moet er altijd een dampdichte laag aan de binnenzijde van de isolatie aangebracht worden.
 
De onderconstructie 
Moet vlak, gaaf, droog en schoon zijn en voldoende sterkte bezitten. De onderconstructie moet tochtdicht zijn afgewerkt(afpurren). Speciaal rond dakdoorbrekingen als kapellen, schoorstenen en afvoeren moet hierop gelet worden.
 
Kwaliteit van het riet 
Alleen zoetwaterriet van eerste kwaliteit mag verwerkt worden. Riet van eerste kwaliteit moet bestaan uit volwassen rechte, buigzame, harde stengels zonder blad. Het mag niet verbroeid, beschimmeld of verrot zijn en niet vermengd met stoppels, onkruid, ruigt of dergelijke. Het gebruikte riet, de dikte van het rietpakket en het uitgevoerde werk behoren op elkaar afgestemd te zijn.
 
Knelling 
Overal daar waar riet over de rand van de onderconstructie steekt moet gezorgd worden voor "knelling". (het riet komt zo onder voorspanning te staan) De knelling moet 40 mm tot 60 mm bedragen. (afhankelijk van de te verwachten windbelasting ter plaatse) De knelling moet aan de bovenzijde arm worden uitgevoerd zodat geen hinderlijke spleet overblijft. Het riet moet ongeveer 15 cm over de knelplank uitsteken, gemeten aan de binnenkant.
 
De gaarde 
De gaarde moet uit gegalvaniseerde staaldraad nr.6 (5.5mm) De eerste gaarde moet worden aangebracht op 180 mm. van de knijpplank. 
De tweede gaarde op 120 mm van de eerste, elke volgende gaarde op 280 tot 300 mm.
 
Het binden 
Het riet moet strak gebonden worden op de eerder genoemde rietlat afstanden. Op hoekkepers moeten rijgers en/of striksteken in het riet worden aangebracht. Het dun draad moet bestaan uit 1.1 mm RVS draad en elke 18 cm worden aangebracht.
  
Dakdikte 
Als de afstand van de nok van het dak tot de knijpplank ten hoogste 7 meter bedraagt, de dakhelling gelijk aan of groter dan 40 graden is en riet gebruikt wordt, dat korter is dan 1,50 m, dan moet de dikte van de rietlaag aan de voet van het dak tenminste 28 cm bedragen en aan de top tenminste 25 cm. De slijtlaag moet gemiddeld minimaal 9 cm per dakvlak bedragen. Indien de afstand nok-knijpplank meer dan 7 meter bedraagt of de dakhelling geringer is dan 40 graden of riet gebruikt wordt dat langer dan 1,50 m, dan worden de bovenstaande maten 32 en 29 cm. Met een minimale slijtlaag van 10 cm.
 
Aanzicht 
Een rieten dak gelegd op een vlakke ondergrond, behoort vlak opgeleverd te worden. Riet is een natuurprodukt, wat van jaar tot jaar en van groeiplaats tot groeiplaats grote verschillen kan laten zien in kleur, lengte en dikte. Dit is op een nieuw dak vaak goed te zien.(een zogenaamd dambord-patroon) Dit zegt niets over de kwaliteit van van het gebruikte riet en trekt in het eerste jaar geheel weg.
 
Nokafwerking 
Het riet moet aan de nok zo hoog worden opgewerkt dat tussen dreef en nokafwerking niet meer dan 6 cm overblijft en dus niet meer dan 6 cm stoppel zichtbaar is.
 
Hellingshoek 
De absolute minimale hellingshoek waarop riet gelegd kan worden is voor korte dakvlakken 35 graden (dakvlakken tot 2 meter, dakkapellen met een vlakke bovenzijde, etc.), en voor langere vlakken 40 graden. Ook voor ronde dakkapellen is de absolute minimum graad 30 graden. Wanneer riet gelegd wordt op een dakhelling met een hellingshoek die kleiner is dan 45 graden, moet men met een kortere levensduur rekening houden.
 

Het rieten dak en isolatie

Dit stuk geeft de huidige kennis weer op het gebied van rieten daken en isolatie. Isoleren van een rieten kap, indien goed uitgevoerd geeft meer comfort, het tocht minder en door het dak gaat minder energie verloren. Een verkeerd uitgevoerde isolatie geeft echter kans op problemen door vocht ophoping. De problemen worden zichtbaar doordat het plaatselijk zo vochtig kan worden dat schimmels zich hier thuis gaan voelen. Indien deze vocht ophoping in het rietendak plaats vindt kan dit tot ernstige levensduur verkorting lijden. 
 
Het traditionele rieten dak 
Het traditionele rieten dak is een zogenaamde sporenkap. De dragende constructie bestaat uit verticale sporen en horizontale latten (in dit geval rietlatten genoemd). Op de rietlatten komt een spreilaag van ongeveer 3 cm. riet. Hier op wordt het defenitieve rietpakket gelegd. Horizontaal over het riet ligt een gegalvaniseerde ijzerdraad (de gaarde). De gaarde wordt elke 20 cm vastgelegd aan de rietlat met dun rvs draad. Het riet wordt geklemd tussen de gaarde en de rietlat en ligt dus vast. Als de laag voltooid is begint de rietdekker aan een nieuwe laag waarbij de volgende gaarde boven de volgende rietlat komt te liggen. Zo wordt naar boven gewerkt. De nok wordt afgedekt en het traditionele rietdak is klaar. Het is een zogenaamde "open constructie"; van binnenuit kan men het riet zien liggen. 
Het dak voert uitstekend het hierop vallende hemelwater af, maar is damp- en wind open. Onder een dergelijke kap tocht het altijd, wat weer zorgt voor een uitstekende en vlotte droging van het rietpakket.
      
Na de oorlog kregen de mensen het beter, open riet (waar men zeer vaak onder sliep)voldeed voor woningen niet meer. Men wilde meer comfort (minder tocht en minder stof). Dit gecombineerd met het beschikbaar komen van hard- en zachtboard, leidde er toe dat slaapkamers veelal werden afgetimmerd. 
Tussen de betimmering (het hardboard)  en het riet blijft een spouw bestaan ter breedte van de sporen + rietlatten. Het blijft een behoorlijk tochtige omgeving. Voor het riet een gunstige situatie; het riet blijft prachtig droog.
 
Energie besparen
Na de oliecrisis kwam hier echter verandering in. Brandstoffen vlogen in korte tijd in prijs omhoog, energieverlies moest bestreden worden !!! Dakconstructies werden waar mogelijk winddicht gemaakt en open ruimten in dak en muren (de spouw) werden opgevuld met isolatie materiaal. 
Toen kwamen de eerste klachten over teveel vocht en condensvorming in woningen. Niet alleen in rietgedekte panden maar ook bij andere dakbedekkingen en bij spouwmuur isolaties. Men ontdekte dat terugdringen van energietransport door de constructie ook invloed heeft op damptransport. 
 
Net als energie van een hoog naar een laag energieniveau stroomt, stroomt vocht (damp) ook van hoge dampniveau's naar lage dampniveau's. 
Met het beperken van het energieverlies heeft men in veel gevallen ook het damptransport beïnvloed. 
Dit is geen probleem, wanneer men ter compensatie voldoende ventileert om het vocht af te voeren. Maar ventileren gaat natuurlijk ook gepaard met energieverlies en dat wil men niet. Dus wordt er voor een optimale vochthuishouding vaak te weinig geventileerd. Met als resultaat een (te) hoge relatieve luchtvochtigheid in huis. Dit vocht zoekt zich een weg naar buiten door de muren, door betimmering en isolatie en door het (rieten) dak. Het is wel te beperken maar niet te stoppen. 
 
Bij energieverlies is het goed gebruik de zwakste schakel op te zoeken want, daar verlies je het meest, dus daar moet je de "stromingsdichtheid" verbeteren. 
Ramen dicht, deuren dicht, kieren afkitten, tochtstroken en spouwmuur isolatie aanbrengen,dubbel glas monteren, vloeren isoleren en potdichte kozijnen plaatsen. Zo wordt het rietendak, geïsoleerd met steenwol (Rockwool), voorzien van een betimmering van hardboard, gips of schrootjes, toch nog vaak de zwakste plek waar warmte en vocht de woning kan verlaten. 
 
Om het rieten dak beter "stromingsdicht" te maken kwam er vanaf 1980 een principieel andere kapconstructie in ontwikkeling. Namelijk het spijkerdak, later verder ontwikkeld tot het schroefdak. Het schroefdak wordt sinds 1991 toegepast. Dit zijn"gesloten" constructies. 
Het aantal schroefdaken neemt sindsdien ieder jaar toe zowel absoluut als in rietdaken als percentage van de gelegde vierkante meters rietdak.  
 

Het rieten dak en preventief onderhoud

50 jaar geleden werd er bijna geen onderhoud gepleegd aan rieten daken op het gebied van algen en mos bestrijding. Algen en mos schenen geen nadelige effecten te veroorzaken m.b.t. de levensduur van het dak (tussen 25 en 35 jaar voor een "normaal" pand). Het blijkt nu zo te zijn dat algen een negatieve invloed op het dak hebben. Zij vormen namelijk een laag die het dak afsluit. Een geringe investering in preventief onderhoud betaalt zich terug in de vorm van een relevante levensduurverlenging van het rieten dak. 
 
Preventief onderhoud: 
Preventief onderhoud is voor een rieten dak altijd een goed idee geweest. Dat wil zeggen, het dak zo lang mogelijk bijhouden om te zorgen dat het echte onderhoud zo lang mogelijk kan worden uitgesteld. Wanneer storm- of vogelschade optreedt zijn hier in eerste instantie zelden grote bedragen mee gemoeid. Een scheur in het metselwerk van de nok is ook zo gerepareerd. Laat men dit na, dan gaat het op die plaats inwateren en is men na verloop van tijd een veelvoud van het originele reparatiebedrag kwijt. Nog afgezien van eventuele vervolgschade. De laatste jaren hoort hier ook de bestrijding van algen en in mindere mate mossen bij. 
 
Levensduur van het dak: 
Het lijkt erop dat het rietendak de laatste tijd meer te lijden heeft dan vroeger. Mede door vervuiling loopt de conditie van het dak hard achteruit. 
Het dak slaat groen uit, blijft langer vochtig en lijkt niet meer de levensduur te halen van de 25 tot 35 jaar die vroeger zo gewoon was. 
 
De oorzaken:  
-Er worden meer panden gedekt in een boomrijke omgeving (schaduw en luwte) 
-De daken zijn minder specifiek voor een rieten dakbedekking ontworpen (vlakker en grotere overstekken met als gevolg: minder natuurlijke trek over het dak) 
-De samenstelling van de lucht is anders. (meer stikstof, minder zwavel, de lucht is schoner,  vooral algen profiteren hiervan) 
-Het in toenemende mate van aanvullend isoleren van rieten daken.(Het dauwpunt schuift naar binnen) 
-Het schroefdak droogt theoretisch langzamer dan het traditionele dak. (in de praktijk  is er  echter geen verschil te constateren tussen de traditionele "openconstructie" en de gesloten constructie 
 
Het mechanisme van aantasting: 
Een dak wordt niet meer of langer nat dan vroeger. Maar ook door de voedselrijkere neerslag zullen zich meer (en sneller) algen op het dak vestigen. Deze algen zorgen op hun beurt dat het dak iets langer vochtig blijft, wat nog meer algen 
tot gevolg heeft. Indien dan niet op tijd corrigerend wordt opgetreden zal het dak inplaats van mooi grijs-bruin al snel een vies-groene kleur aannemen. 
 
Op zich is dit niet schadelijk, de algen en mossen halen hun eigen voedsel uit de lucht en gebruiken het rieten dak enkel als ondergrond om zich op te hechten, maar tegelijkertijd zorgen ze er wel voor dat het dak nog langer vochtig blijft. Vooral algen veroorzaken dit probleem. Zij vormen gemakkelijk een afsluitende laag die het verdampende oppervlak snel terug brengt tot een fractie van een schoon rieten dak. 
 
Onder het met algen begroeide oppervlak ontstaat hierdoor een gunstig klimaat voor schimmels, met name zachtrot schimmels en paddestoelen uit de micena-familie doen het dan goed. Deze schimmels zijn in staat om in een geschikt micro klimaat zich zeer snel door een dak te verspreiden. In tegenstelling tot algen en mossen leven zij van de afbraak van cellulose, één van de hoofdbestanddelen van riet. 
 
De oplossing: 
De daken die groen beginnen uit te slaan worden bij droog weer met een algen 
bestrijdingsmiddel behandeld. De oplossing wordt over het dak verneveld. (geen hoge druk)Dit doodt de algen (en mossen) waardoor het dak gemidddeld droger blijft en dus de schimmels minder kans krijgen zich te ontwikkelen. Worden algen niet op tijd bestreden,moet men uiteindelijk het tienvoudige uitgeven voor een groot onderhoud. Het dak moet dan worden schoongemaakt en afgeklopt. 
 
Na groot onderhoud en/of schoonmaken van het dak moet altijd direct een algwerende behandeling worden uitgevoerd. Anders is het dak na een jaar weer totaal begroeid (door het uitgroeien van de achtergebleven stukjes alg en mos) 
 
Bomen: 
Ook bomen en struiken rond het huis moeten binnen de perken gehouden worden. Ze geven schaduw en belemmeren de drogende werking van de wind. (Vuistregel: als een boom drupt,mogen de druppels niet op het rieten dak terecht komen) Bladeren en dennenaalden moeten tenminste eens per jaar worden verwijderd.

 

Thorborg Rietdekkers Haarlemmerliede logo
Thorborg Rietdekkers Haarlemmerliede

Copyright © 1888 - 2024 Thorborg Rietdekkers Haarlemmerliede | Alle rechten voorbehouden | Privacyverklaring

Designpro.nl | Z-IM

Gerealiseerde projecten

NIEUWS

Nieuws

Welkom op de website van Thorborg Rietdekkers uit Haarlemmerliede.

De vakman  die voor kwaliteit garant staat .!

Alle onderhoudswerken worden ook  door ons bedrijf  gerealiseerd .

Thorborg Rietdekkers Haarlemmerliede logo
Thorborg Rietdekkers Haarlemmerliede